Klinik Hipnoz
(Hipnoterapi)
Nedir?

Klinik Hipnoz (Hipnoterapi ) Nedir?

T.C Sağlık Bakanlığı tanımına göre hipnoz, telkin yoluyla diğer bir kişinin bilinç ve farkındalık düzeyinde his, duygu, düşünce, hafıza veya davranışlarda değişiklik elde etmek üzere tasarlanmış veya bir sonucu ortaya çıkaran eylem veya prosedürdür.

Bu uygulamaların tıbbi alanda kullanılma faaliyetine klinik hipnoz (tıbbi hipnoz) denir. Hipnozu uygulan kişiye ise hipnoterapist ya da hipnotizör adları verilir.

Hipnozun Tanımları

• Sağ beynin sol beyine göre daha çok kontrolü sağlamasıdır.

• Danışanın içsel yolculuk yaptığı bir alandır.

• Danışanın isteği doğrultusunda bilinçaltına inerek telkin alabilmesidir.

• Beynin iki yarımküresinin iş birliği yapma halidir.

• Uyku halinin tam ters durumu olup uyanıklık halidir. Bu uyanıklık halinde danışan dış dünyadan bazı uyarıcılara tepki vermese de iç dünyasında derin bir algı içine girmiş olur. Özetle danışanda farkındalık oluşma hali ve uyanıklık durumudur.

Hipnozun birçok tanımı mevcuttur. Yapılan tanımlar kişiden kişiye farklılık gösterir. Hipnoz kelimesini tıp literatürüne kazandıran isim İngiliz Doktor J.Braid’dir. Uyku ve fiziksel benzerlikler sebebi ile Yunan mitolojisindeki uyku tanrıçasının (Hypnos) adından yola çıkarak bu adı vermiştir.

Hipnoz esnasında bilinçaltına inilir her şeyin duyulması ve bilincin farkındalığının devam etmesi sağlanır. Hipnoterapi esnasında progresyon ve regresyon teknikleri uygulanır.

Progresyon: Danışanın geleceğinden günümüze bakmayı hayal ettiği bir tekniktir.

Regresyon: Danışanın geçmişte yaşamış olduğu olayları zihninde tekrar canlandırma durumudur. Bu durum herhangi bir anda çıkabilir. Örneğin bir çağrışım geçmiş bir olayı hatırlamaya neden olabilir. Hipnotik ortamda verilen telkinlerle geçmiş zamana gitmeye hipnotik regresyon denir.

Hipnoz Çeşitleri Nelerdir ?

Gerçekte hipnozun hiçbir çeşidi yoktur. Farklı zihin basamakları ve hipnoz dikkatin odaklanmasına, telkinlerin gerçekleştirilmesine bağlı olarak ortaya çıkan hipnotik teknikler mevcuttur. Bu durum sonucunda hipnozun daha iyi uygulanabilmesi için hipnoz çeşitlerinden faydalanılabilir.

1) Heterohipnoz Nedir ?

Hipnoterapistin bir kişiye ya da belirli sayıda olan herhangi bir gruba uygulama haline heterohipnoz denir.
Heterohipnozun dört farklı şekli vardır:

• Bireysel Hipnoz: Bir hipnoterapistin hipnoz olucak kişiye hipnoz uygulamasıdır. Danışan, kontrolünü kaybetmez, bilinci artar.

• Grup Hipnozu: Uygun ortamda birden fazla kişinin bir hipnoterapist tarafından aynı anda hipnoz edilmesidir. Gruptaki kişilerin verilen telkinleri algılaması farklılık gösterebilir bu yüzden grup hipnozu yapmak oldukça doğrudur. Bu durumu kolaylaştırmak için iki yöntem mevcuttur bu yöntemlerden biri uygulanabilir:

• Hipnoza Yatkın Grup Oluşturmak: Danışanlardan her birine ayrı ayrı hipnoza yatkınlık testleri uygulanır. Yatkınlık seviyeleri benzer olanlardan bir grup oluşturulur ve sonrasında hipnoterapist tarafından grup hipnozu uygulanır.

• Grup Öncesi Bireysel Telkin: Gruba alınması gereken kişilere hipnotik telkinler verilir ve transa girmelerinde şartlandırılır. Sonrasında ise hipnoterapist tarafından grup hipnozu uygulanır.

• Sosyal Hipnoz: Hipnoterapistin lider olduğu, toplumun kontrolü ile ortaya çıkan ve bireylerin uyumlu davranışlar sergilemeleri yönünde uygulanan bir hipnoz türüdür. Siyasetçilerin geniş toplum kitlelerini etkilemesi sosyal hipnoza örnek gösterilir.

• Kolektif Hipnoz: Birden fazla kişiden oluşan bir grubun hipnoz edilmesidir. Grup hipnozundan farkı hipnozite edilen bireylerin sayısının fazla olmasıdır.

Heterohipnoz iki farklı başlıkta incelenebilir:

Direkt (doğrudan) Hipnoz: Hipnoterapist, hipnoz yapacağı kişiye fiziksel ya da görsel temalar ile hipnozu uygulatır. Hipnoterapist ara ara danışanın bileğine, alnına, çenesine dokunur ve bu temaslara göz teması da eklenebilir.

Endirekt (dolaylı) Hipnoz: Hipnoterapist, hipnoz yapacağı kişiye temas göstermeden belli bir mesafeyi koruyarak komutlar verir. Danışanın kendisine dokunulmasını istemediği veya dini sebeplerden dolayı dokunulmayı reddettiği durumlarda dolaylı hipnoz uygulanabilir.

2) Oto Hipnoz Nedir ?

Bireyin kendi kendine hipnoz uygulamasıdır. Oto hipnozun en basit yolu hipnoterapistin kişiye derin bir hipnotik uyku esnasında, oto hipnozu meydana getirecek bir işaret ya da şifrenin öğretilmesidir. Kişi hipnotik uykudayken, sayı, işaret alınca otomatik olarak hipnoza gireceği telkin edilir.

Kişi hipnoterapist tarafından öğretilen telkinleri yerine getirdiği vakit kendi kendine telkinler uygulayıp oto hipnoza girmeyi başarmış olur.

Oto Hipnozda Düğme Tekniği

Kein’in self hipnoz teknikleri aşağıdakilerdir:

• Hipnoza daha kısa bir sürede adapte olmayı sağlar.

• Bireyde etki gösterecek oto hipnoz telkinlerinin aktarılmasına yardımcı olur.

• Daha ileri aşamaya ulaşmada etkili olur.

• Hipnoza alınacak kişiye hipnotik indüksiyon uygulaması başlatılır ve hipnozla ilgili korku, kaygı ve endişe halleri giderilmiş olur.

3) İlaçla Hipnoz

Bu hipnoz yöntemi daha ısrarlı durumlarda uygulanır. Herhangi bir hipnoz yöntemi etki göstermediğinde bu tekniğin kullanılması daha uygundur.

Özel Hipnotik Durumlar

Değişik kültürlerde transa geçmenin 2 yöntemi mevcuttur. Aşağıda bu yöntemler bahsedilmiştir.

Odaklanmada süreklilik prensibi: Dikkatin tek bir unsur üzerinde sınırlanması olarak odaklanma halidir. Fiziksel bir uygulama sürekli tekrar edilir. Odaklanmada süreklilik prensibi ile oluşturulan trans şekilleri meditasyon, dua gibidir.

• Düzenli hareketler ve dans.

• Madde kullanımı.

• Bakışı bir noktaya sabitleme ve telkin.

• Verilen telkinlerle hayal gücüne ulaşma.

• Nefes alıp verme.

• Ses ve ritim.

• Fiziksel maruz kalmalar.

Şaşırtma prensibi: Odaklanma prensibinin ters mantığıyla çalışır .Düzenli şekilde oluşan odaklanma halinin verilen bir şok etkisi ile bozulmasıdır.

4) Ericksonian Hipnozu

Milton Hyland Erickson hem psikoloji hem de tıp alanından mezun olmuştur. Medikal hipnozun babası olarak anılır ve dünyada önde gelen hipnoterapistlerden biridir. Metodu içsel kaynakları öne çıkararak terapide kullanılmaktadır.

5) Sporcu Hipnozu

Bu alan ülkemizde yeterli gelişim ve ilgiyi henüz alamamış olsa da sporcunun fizyolojik ve psikolojik sağlığı açısından hipnozun etkili ve önem verilmesi gereken bir yöntem olduğunu söylebiliriz. Spor hipnozunun iki alanı mevcuttur:

• Çevresel faktörlerin etki göstermesidir.
• İnsanda görsel hayal gücü kullanılarak nöromotor hareketlerin iyileştirilmesidir.

Klinik Hipnoz
(Hipnoterapi)
Nedir?